Fibromiyalji
BAŞ AĞRILARI
Ağrı, vücudun belli bir bölgesinden kaynaklanan, doku harabiyetine bağlı olan veya olmayan, kişinin
geçmişteki deneyimleriyle de ilgili, hoş olmayan emosyonel bir duyumdur, davranış şeklidir.
Baş ağrısı, ağrı polikliniklerine en sık başvuru nedenlerindendir. Birçok neden baş ağrısı semptomuna
yol açabilmektedir. Baş ağrısı, gerek hekimlerin en sık karşılaştıkları gerekse hasta ve yakınlarının en
çok etkilendiği bir sağlık sorunudur. Hayati tehlike oluşturan hastalık belirtisi olabilmesi, ağrıya bağlı
işgücü kaybı oluşturabilmesi, sağlık harcamaları ve ekonomik götürülere neden olması nedeniyle önem
arzeder.
Baş ağrılarının toplumda görülüş sıklığı:
Gerilim Baş ağrısı % 69
Migren % 7-18
Göz / sinüs hastalıkları % 8
Sistemik infeksiyon % 7
Kafa travması % 3
İlaçlar % 2
İntrakranial tümör % 1
Türkiyede, 15-55 yaş grubunda, migren prevalansı : %16.4
Erkekler için : % 10.9
Kadınlar için : % 21.8
Bu nedenle tanı koyarken titiz davranılmalı, tedaviden beklenen yanıt alınamadığında mutlaka tanı
tekrar gözden geçirilmelidir.
Baş ağrılı hastaların çoğunda tıbbi ve nörolojik bakı normal bulunduğu için değerlendirilmede en önemli
faktör iyi alınan bir öyküdür.
Baş Ağrısı Öyküsünde Dikkat Edilmesi Gereken Özellikler
1. Atak başlangıcı
2. Ağrının yerleşimi ve süresi
3. Atak sıklığı ve zamanlaması
4. Ağrının şiddeti ve niteliği
5. İlişkili özellikler
6. Tetikleyici faktörler
7. Düzelmeyi sağlayan faktörler
8. Sosyal öykü
9. Aile öyküsü
10. Geçmiş baş ağrısı öyküsü
11. Baş ağrısı etkileri
12. Kullanılan ilaçlar
Baş ağrısı bozukluklarının uluslararası sınıflaması- 2004 (IHS)
Primer baş ağrısı
1. Migren
2. Gerilim tipi baş ağrısı
3. Küme baş ağrısı ve diğer trigeminal otonomik baş ağrıları
Diğer primer baş ağrıları (primer saplanıcı, primer öksürük, primer eksersiz baş ağrısı, cinsel aktivite ile
ilişkili primer baş ağrısı, hipnik baş ağrısı, primer gök gürültüsü baş ağrısı, süregen hemikraniya, yeni
günlük ısrarlı baş ağrısı)
Migren; Toplumda oldukça sık görülen ve tanı kriterleri net olan bir baş ağrısı olmasına rağmen halen
tanısı yanlış konabilmektedir.
• Sıklıkla unilateral olup, bulantı, kusma, fotofobi ve fonofobi eşlik eder.
• Ciddi iş gücü kaybı ve sosyal aktivitelerde bozulmaya neden olur.
• Uygun ve etkin tedavilerle (atak tedavisi ve profilaktik tedavi) iş gücü kaybı azaltılmaya
çalışılır.
Gerilim tipi baş ağrısı; Primer baş ağrılarının en sık görülen tipidir.
• Ağrı bilateral yerleşimli olup, dakikalar ve günlerce sürer.
• Basınç hissi veya sıkıştırıcı özelliktedir. Genellikle hafif veya orta şiddettedir. Epizodik ve
kronik şekilleri vardır.
• Sık ataklarda antidepresan ilaçlarla profilaktik tedavi uygundur.
Küme baş ağrısı ve diğer trigeminal otonomik baş ağrısı; Orbital, periorbital veya temporal
yerleşimli, tek taraşı, 15-180 dakika süreli, kraniyal otonomik semptomların eşlik ettiği çok şiddetli
primer baş ağrısıdır.
• Paroksismal hemikraniya ve SUNCT (Short lasting unilateral neuralgiform headache attacks
with conjuntival injection and tearing) diğer trigeminal otonomik baş ağrılarıdır.
• Küme baş ağrısı atağında hızlı etkili triptan formları etkili olabilirken profilakside
kortikosteroidler ve kalsiyum kanal blokeri olan verapamil veya lityum etkilidir.
Diğer primer baş ağrılarından ; idyopatik saplanıcı baş ağrısı ve cinsel aktiviteye eşlik eden baş
ağrıları indometasine yanıt veren baş ağrılarıdır.
Sekonder baş ağrısı nedenleri:
• Baş ve/veya boyun travması ile ilişkili baş ağrısı
• Kraniyal ve servikal vasküler bozukluklarla ilişkili baş ağrısı
• Non-vasküler intrakraniyal nedenlerle ilişkili baş ağrısı
• Madde kullanımı veya eksikliği ile ilişkili baş ağrısı / ilaç aşırı kullanım baş ağrısı
• Enfeksiyonla ilişkili baş ağrısı
• Homeostaz bozukluğu ile ilişkili baş ağrısı